ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ

ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΟΣΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟ ΤΙ ΕΧΕΙΣ
ΚΑΝΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΤΙ
ΤΟΥΣ ΕΜΑΘΕΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΓΙΑ
ΤΟΝ ΕΥΑΤΟ ΤΟΥΣ.
ΑΥΤΟ ΘΑ ΤΑ ΚΑΝΕΙ ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΑ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΟΝΤΑ.

LONDER
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ

ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ


ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΧΑΡΑΞΕΙΣ
ΣΤΟ ΦΛΟΙΟ ΕΝΟΣ ΔΕΝΤΡΟΥ ΘΑ
ΜΕΓΑΛΩΣΕΙ ΜΑΖΙ ΤΟΥ.

ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΟΥ.
ΟΤΙ ΧΑΡΑΞΕΙΣ
ΣΤΑ ΤΡΥΦΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ
ΑΥΤΟ ΘΑ ΔΙΑΒΑΖΕΙΣ
ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ
ΜΕΓΕΝΘΥΜΕΝΟ

ΠΑΡΕΛΑΣΗ 11ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

25η Μαρτίου 1821

"Αυτό το λόγο θα σας πω,
δεν έχω άλλον κανένα`
μεθύστε με τ' αθάνατο
κρασί του Εικοσιένα"

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821

Η Ελληνική επανάσταση του 1821 – 1824 είναι το πρώτο μέρος του Ελληνικού αγώνα της ανεξαρτησίας (1821-1832), που διεξήγαγε ο υπόδουλος ελληνισμός ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία και που κατέληξε στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ελληνικού κράτους από την Πύλη, με την συνθήκη του Μαΐου του 1832.
Η περίοδος είναι ευρέως γνωστή στην σύγχρονη Ελλάδα με τον όρο "επανάσταση του 21", και η επέτειος εορτασμού της έναρξής της είναι η 25η Μαρτίου, ημέρα επίσημης αργίας για το Ελληνικό κράτος

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ

Ως πότε παλικάρια, να ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λεοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλιαίς να κατοικούμε, να βλέπωμεν κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Καλλιώναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνοι, σκλαβιά και φυλακή.

Ρήγας Φεραίος-Βελεστινλής

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

25 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ ΔΙΠΛΑ.

1.Ο ξεσηκωμός των Ελλήνων ενάντιων των Τούρκων κατακτητών. Οι πιο γενναίοι, οι πιο αδούλωτοι, οι πιο νέοι, πήραν τα βουνά• άρπαξαν τα όπλα και ζήτησαν με τη βία αυτό που οι στυγεροί κατακτητές τους στέρησαν αδικαιολόγητα: Τη Λευτεριά τους.
Οι κλέφτες και οι αρματωλοί αποτέλεσαν τον πρώιμο στρατό της νέας Ελλάδας, την αστείρευτη δεξαμενή απ' όπου ξεπήδησαν τα λαμπρά αστέρια της Ιστορίας μας: ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης ο Αθανάσιος Διάκος, οι Σουλιώτισσες.
Το γένος μας λυτρώθηκε από τη αβάσταγη τούρκικη σκλαβιά, μια μέρα ανοιξιάτικη, μια μέρα του Μάρτη που η φύση ανασταίνεται και ξαναβλασταίνει μετά από τον ύπνο του χειμώνα.
Μέρα που λαμπρύνει τη ζωή μας και μας κάνει να αναφωνήσουμε αυθόρμητα τον πασίγνωστο εκείνο χαιρετισμό:
"...απ' τα κόκκαλα βγαλμένη
των ελλήνων τα ιερά
και σαν πρώτα ανδρειωμένη
χαίρε, ώ χαίρε ελευθεριά!"


2. Εκείνη που ο αρχάγγελος κατέβηκε στη γη και, διαλέγοντας την αγνότερη γυναίκα από το ανθρώπινο γένος, της υποσχέθηκε ότι εκείνη είχε επιλεγεί για την εκπλήρωση του Θείου Σχεδίου για την σωτηρία των ανθρώπων.

Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ...

-Καλλιεργεί εχθρότητα και θυμό
-Οδηγεί στην εκδίκηση
-Δεν σταματά την ακατάλληλη συμπεριφορά
-Οδηγει στην βία
-Διδάσκει στα παιδιά ότι η βία μπορεί να λύσει προβλήματα
-Μειώνει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό
-Αποτυγχάνει να διδάξει ποια θα πρέπει να είναι η κατάλληλη συμπεριφορά
-Προκαλεί μαθησιακές δυσκολίες
-Οδηγή στον φόβο
-Σταματά την επικοινωνία
-Δυσκολεύει κάθε κοινωνική δραστηριότητα
-Προκαλεί διαταραγές ύπνου
-Κατάθλιψη
-Έλλειψη εμπιστοσύνης
-Διατροφικές διαταραχές
-Χρήση διαφόρων ουσιών
-Μπορεί το ίδιο το παιδί να γίνει βίαιο στης σχέσης του στο μέλλον

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΒΙΑ

Η σωματική βία, την οποία ασκούν συνήθως τα μεγαλύτερα, τα πιο εύρωστα και δυνατότερα σωματικά άτομα στα μικρότερα και πιο αδύναμα άτομα και κατά κανόνα οι άνδρες στις γυναίκες ή οι γονείς στα μικρά παιδιά. Η ψυχολογική βία, πρόκειται για την πιο ύπουλη μορφή βίας, που εκδηλώνεται λεκτικά ή με καταπιεστική, επιθετική και εκβιαστική συμπεριφορά στο οικογενειακό, εργασιακό και σχολικό περιβάλλον μεταξύ συζύγων, γονέων και τέκνων, εργοδοτών ή προϊσταμένων υπηρεσιών προς εργαζομένους και υφισταμένους υπαλλήλους

ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Το έντονο σχολικό πρόγραμμα και ο ρυθμός που επιβάλλει, συχνά στερούν από τα παιδιά τη χαρά που προσφέρει η ανάγνωση ενός παιδικού βιβλίου. Το παιδάκι που τρέχει από το σχολείο στα ιδιαίτερα κι έχει να μελετήσει και να κάνει εργασίες στο σπίτι για την άλλη μέρα ζει ένα κουραστικό σχολικό πρόγραμμα, το οποίο συνήθως εξισώνει την έννοια του βιβλίου με τη μελέτη και τη σκληρή δουλειά.

Το αποτέλεσμα είναι να αποξενώνεται το παιδί από το βιβλίο και να επιδιώκει άλλες δραστηριότητες στον ελεύθερό του χρόνο. Αλλά και οι γονείς, από την πλευρά τους, μερικές φορές κάνουν το σφάλμα να εξισώνουν την ανάγνωση βιβλίων με την απόκτηση μιας συγκεκριμένης πληροφορίας ή ως μορφωτικό εφαλτήριο, με αποτέλεσμα να μην έχουν διδάξει στο παιδί τους τη χαρά της ανάγνωσης και την απόλαυση της εξερεύνησης του κόσμου των λέξεων και των ιδεών.

Το παιδικό βιβλίο αποτελεί παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. Ο συνδυασμός της εικονογράφησης με το κείμενο προσφέρει διπλή αισθητική απόλαυση: στα μάτια και στ' αυτιά. Η δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις επιτρέπουν στο παιδί να ταξιδέψει στο χώρο της φαντασίας, να ονειρευτεί, να σκεφτεί μεγάλα ζητήματα τα οποία μια παιδική ιστορία μπορεί να προσεγγίσει με απλό τρόπο, συγκαλυμμένα στη ροή του παραμυθιού και ίσως να βρει λύσεις σε θέματα που το απασχολούν.

Το παιδί μαθαίνει τη δύναμη των λέξεων και της έκφρασης ως επικοινωνία με τον εαυτό και τους άλλους. Το παιδικό βιβλίο του επιτρέπει να βάλει τον εαυτό του στη θέση του ήρωα, να ταυτιστεί μαζί του ή να τον απορρίψει, να πλάσει με το νου του εικόνες και σκηνές, να φανταστεί πιθανά σενάρια, να εξερευνήσει διάφορες εκδοχές του ίδιου θέματος, και να περάσει όμορφα μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου.

Το παιδικό βιβλίο έχει τη δύναμη να μεταδώσει πολιτισμικές αξίες, να διαμορφώσει ήθος, χαρακτήρα και συνείδηση. Και για να τα πετύχει όλα αυτά δε χρειάζεται να είναι ένα συγκεκριμένο είδος βιβλίου ή μιας συγκεκριμένης πολιτικής ή θρησκευτικής τοποθέτησης: οι ίδιες οι ανθρώπινες αξίες ξεπροβάλλουν μέσα από τις σελίδες των περισσότερων παιδικών βιβλίων, συνήθως με αλληγορικό και όχι άμεσα διδακτικό τρόπο.

Ωστόσο, το παιδί, που είναι στο στάδιο της διαμόρφωσης του κοινωνικο-ψυχικού του κόσμου, αναζητάει τα μηνύματα εκείνα που θα του δείξουν το δρόμο και θα του δώσουν κάποιες γενικές κατευθυντήριες γραμμές, κι έτσι ρουφάει άπληστα αυτά που έχει να του δώσει το βιβλίο.

Μέσα από πολλαπλές ψυχικές διεργασίες βγάζει τα συμπεράσματά του, αναπτύσσει την κρίση του, έρχεται αντιμέτωπο με τους φόβους, τις επιθυμίες και τις συγκρούσεις του και, τελικά, ισορροπεί μέσα από την "περιπέτεια" της ανάγνωσης.

Η ανάγνωση παιδικών βιβλίων, ήδη από τη βρεφική ηλικία, δίνει στο παιδί μια ακόμα ευκαιρία ν' αναπτύξει καλύτερα τις γλωσσικές του ικανότητες και να χτίσει γερά θεμέλια πάνω στα οποία στη συνέχεια θα στηριχθούν οι ικανότητές του για ανάγνωση και, γενικότερα, για μάθηση.

'Oμως, ίσως μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της ανάγνωσης παιδικών βιβλίων είναι το γεγονός ότι φέρνει το παιδί και το γονιό πιο κοντά. 'Oσο ο γονιός διαβάζει στο παιδί, δημιουργείται μια ζεστή και όμορφη σχέση, όπου τόσο η μητέρα ή ο πατέρας όσο και το παιδί απολαμβάνει τη συντροφιά του άλλου και δένεται ακόμα περισσότερο μαζί του. Η ανάγνωση βιβλίων επιτρέπει στο γονιό και το παιδί να θίξουν δύσκολα θέματα και ανοίγει διαύλους επικοινωνίας για μια ζωή.

Για να μάθει το παιδί να διαβάζει χρειάζεται ν' αναπτύξει πλειάδα ικανοτήτων, όπως, να μάθει να:

- Χρησιμοποιεί τη γλώσσα στη συζήτηση
- Ακούει και να απαντά σε ιστορίες που του διαβάζουν
- Αναγνωρίζει και να ονομάζει τα γράμματα της αλφαβήτου
- Προσέχει τους ήχους της ομιλουμένης.
- Συνδέει τους ήχους της γλώσσας με τα γράμματα για να βρει τον "κώδικα" της ανάγνωσης
- Διαβάζει συχνά, ώστε να αναγνωρίζει τις λέξεις εύκολα κι αυτόματα
- Μάθει και ν' αρχίσει να χρησιμοποιεί νέες λέξεις
- Κατανοεί αυτό το οποίο διαβάζει

Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας

- Δώστε στο παιδί σας ερεθίσματα, προσφέροντάς του βιβλία και άλλο έντυπο υλικό
- Διαβάστε στο παιδί σας, ήδη από πολύ μικρή ηλικία, ποιηματάκια, στιχάκια και απλά βιβλία με εικόνες
- Για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, δώστε τους να διαβάσουν βιβλία στο επίπεδο των αναγνωστικών τους ικανοτήτων και, παράλληλα, διαβάστέ τους βιβλία πιο "δύσκολα" και για λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, ώστε να δώσετε στο παιδί παραπάνω ερεθίσματα, τόσο για γλωσσική ανάπτυξη όσο και για ανάπτυξη της σκέψης και της κριτικής ικανότητάς τους
- Βοηθήστε το παιδί να μάθει και να χρησιμοποιεί νέες λέξεις
- Βοηθήστε το παιδί σας να σκεφτεί σχετικά με το διάβασμα και το περιεχόμενο της ανάγνωσης
- Διαβάστε και ξαναδιαβάστε στο παιδί τα ίδια βιβλία
- Κάντε την ανάγνωση καθημερινή πρακτική
- Δώστε το καλό παράδειγμα διαβάζοντας βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά.

Τρόποι ανάγνωσης

- Ο γονιός διαβάζει στο παιδί
- Το μικρό παιδί (που δεν έχει μάθει ακόμα ανάγνωση) παριστάνει ότι διαβάζει, κρατώντας το βιβλίο και λέγοντας ό,τι θυμάται από την ανάγνωση που του έκανε ο γονιός ή αυτοσχεδιάζοντας καθώς βλέπει τις εικόνες
- Το παιδί διαβάζει φωναχτά
- Το παιδί διαβάζει από μέσα του
- Το παιδί διαβάζει σε άλλα παιδιά (πχ μικρότερο αδερφάκι)
- "Συνεταιρικό" διάβασμα, όπου (πχ στην τάξη) ένα παιδί διαβάζει μία παράγραφο, άλλο παιδί διαβάζει την επόμενη, κοκ.

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΣΚΥΛΟΣ

ΠΑΙΔΙ - ΣΚΥΛΟΣ

Τα παιδιά είναι ποιο ευάλωτα στα δαγκώματα των σκύλων!
Μέχρι την ηλικία των 14 ετών, σχεδόν τα μισά από τα παιδιά έχουν ζήσει την εμπειρία του δαγκώματος από σκύλο. Το μεγαλύτερο πλήθος των συμβάντων συμβαίνει σε παιδιά της ηλικίας κάτω των 9 ετών με αποτέλεσμα η βλάβη να είναι τόσο σωματική όσο και ψυχολογική. Κατανοώντας την συμπεριφορά των σκύλων και προετοιμάζοντας τον εαυτό μας για το τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση αντιπαράθεσης μαζί του, πολλά από τα συμβάντα αυτής της μορφής μπορούν να αποφευχθούν. Τα περισσότερα από τα σκυλιά είναι και ασφαλή και ευχάριστα στην συναλλαγή μαζί τους, όμως κάποια άλλα, και δεν είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε ποια, έχουν τους δικούς τους κανόνες όσο αφορά τα παιδιά. Το αν εμείς οι άνθρωποι θεωρούμε τους κανόνες αυτής την μειονότητας σωστούς (για τα ανθρώπινα δεδομένα) είναι το θέμα που παρεξηγούμε τόσο συχνά τις συμπεριφορές των σκυλιών. Οφείλουμε να κατανοήσουμε τα σκυλιά μας και να βοηθήσουμε τα παιδιά να μάθουν να σέβονται και να αναγνωρίζουν τις καταστάσεις που θα πρέπει να αποφεύγουν.
Το άρθρο αυτό δεν έχει καμία πρόθεση να κατηγορήσει τα παιδιά στην περίπτωση που δαγκωθούν από σκύλο. Σπάνια υπάρχει δικαιολογία για ένα σκύλο που δάγκωσε άνθρωπο, όμως γνωρίζοντας τους λόγους που ένα σκυλί μπορεί να φτάσει στην κατάσταση να δαγκώσει, και βλέποντας τα γεγονότα «μέσα από τα μάτια του σκύλου», σίγουρα θα βοηθήσει να αποφύγουμε τα επώδυνα περιστατικά.
Στη χώρα μας δεν υπάρχουν στατιστικά σχετικά με περιστατικά δαγκωμάτων σκύλων και αυτό διότι δεν υπάρχει στην κουλτούρα μας το σκεπτικό της αναφοράς και καταγραφής. Δανειζόμενοι λοιπόν στοιχεία από μια 3 ετή καταγραφή των πανεπιστημίων του Chicago και του Dallas σας παραθέτω συγκεντρωτικά τα συμπεράσματα.
Για παιδιά κάτω των 4 ετών
60% δαγκώθηκαν στο κεφάλι, σβέρκο και πρόσωπο
90% δαγκώθηκαν στο ίδιο τους το σπίτι
40% δαγκώθηκαν από τον σκύλο τους
60% των σκυλιών δεν είχαν ιστορικό δαγκώματος.
Για παιδιά από 4 ετών μέχρι 16 ετών
18% δαγκώθηκαν στο κεφάλι, σβέρκο και πρόσωπο
38% δαγκώθηκαν στο ίδιο τους το σπίτι
18% δαγκώθηκαν από τον σκύλο τους
50% των σκυλιών δεν είχαν ιστορικό δαγκώματος.
Περαιτέρω έρευνες έδειξαν ότι : 51% δαγκώθηκαν στο κρεβάτι τους και τα περισσότερα από το ίδιο τους το κατοικίδιο. Κανένα συμβάν δεν σχετίζετε με αδέσποτα ζώα.
Στα περισσότερα από τα περιστατικά ΔΕΝ υπήρχαν ενήλικες μάρτυρες!
Έτσι λοιπόν αναδύονται ορισμένα πολύ σημαντικά ερωτήματα: Γιατί επιτράπηκε η είσοδος του σκύλου στον χώρο ύπνου του παιδιού; Που ήταν οι γονείς ή έστω κάποιοι ενήλικες; Πολλά από τα εν’ δυνάμει αυτά περιστατικά μπορούν να αποφευχθούν προσφέροντας στα σκυλιά μας το σωστό περιβάλλον και την σωστή εκπαίδευση. Ωστόσο δεν είναι στόχος του άρθρου αυτού να δώσει οδηγίες για το πώς να εκπαιδεύσουμε τα σκυλιά μας να μην δαγκώνουν, αλλά να μάθει τα παιδιά πώς να προστατεύονται.
Πως μπορούμε να καταλάβουμε πότε ένα σκυλί είναι ταραγμένο.
Τα σκυλιά είναι ζώα και τα ζώα δαγκώνουν. Έτσι λοιπόν το οποιοδήποτε σκυλί μπορεί να δαγκώσει, όμως τα περισσότερα δεν θα το κάνουν αν ενεργήσουμε με τον σωστό τρόπο όταν βρισκόμαστε κοντά τους. Τα σήματα που θα πρέπει να προσέξουμε σχετίζονται με την γλώσσα του σώματος του σκύλου. Ειδικότερα μια στάση όπου η ουρά είναι όρθια, η τρίχα της πλάτης όρθια και ο σκύλος παρουσιάζει τα δόντια του και γρυλίζει, σημαίνει ότι πρέπει να τεθούμε σε άμεση επιφυλακή. Αν το παιδί συνεχίσει την δραστηριότητα που ταράζει το σκυλί, τότε αυτό ενδέχεται να ταραχθεί περισσότερο και πιθανά να δαγκώσει. Αν τα αυτιά του σκύλου είναι γερμένα προς τα πίσω και η ουρά είναι ανάμεσα στα σκέλια τότε το σκυλί είναι τρομαγμένο και τότε ή θα προσπαθήσει να φύγει ή αν δεν έχει αυτή την επιλογή τότε μπορεί και να επιτεθεί. Σε κάθε περίπτωση ο σκύλος προσπαθεί να αυξήσει την απόσταση ανάμεσα στον ίδιο και σε αυτό που τον τρομάζει. Το ποια λύση θα επιλέξει εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως οι εμπειρίες του σκύλου, αν έχει λάβει και τι είδους εκπαίδευση, η γενετική του προδιάθεση, το ταμπεραμέντο του. Πάντως την πλησιάσετε ένα σκυλί που δείχνει φοβισμένο. Ένα επιθετικό σκυλί έχει σε γενικές γραμμές : τα αυτιά όρθια, το σώμα σφιχτό, την ουρά ψηλά και το τρίχωμα όρθιο.
Ένα τρομαγμένο σκυλί έχει σε γενικές γραμμές:
τα αυτιά πίσω, το σώμα χαμηλωμένο, και την ουρά στα σκέλια.
Σημαντικά σημάδια είναι επίσης :
το γρύλισμα και γαύγισμα,
το σήκωμα των χειλιών.
Τα σκυλιά που έχουν υιοθετήσει μια αμυντική ή επιθετική γλώσσα σώματος συνήθως έχουν αυτό που ονομάζουμε «περίμετρο ασφαλείας». Έτσι λοιπόν το παιδί είναι ασφαλές όσο βρίσκεται έξω από την νοητή αυτή περίμετρο που ο σκύλος προβάλει. Όμως η ακτίνα της ζώνης αυτής διαφοροποιείται μεταξύ των σκυλιών και μπορεί μάλιστα να αλλάξει και για τον ίδιο σκύλο ανάλογα με τις καταστάσεις του περιβάλλοντος. Η αμυντική στάση συνήθως υιοθετείτε από το ντροπαλό ή φοβικό σκύλο. Είναι διστακτικός, δειλός, φοβάται εύκολα, τείνει να αποφεύγει συγκεκριμένους ανθρώπους ή αντικείμενα.
Τα ντροπαλά σκυλιά μπορεί να είναι ευγενικά, αγαπησιάρικα, υπάκουα όμως μπορεί να δαγκώσουν αν φοβηθούν. Το κίνητρο του σκύλου είναι να κυνηγήσει και να διώξει τον άνθρωπό. Το πρόβλημα όμως είναι ότι δεν μπορούμε πάντα να πούμε με βεβαιότητα ποια άτομα ή καταστάσεις φοβίζουν το σκυλί μας. Το φοβικό σκυλί μπορεί να σας ξεγελάσει με το να μοιάζει «γενναίο». Το σκυλί γρυλίζει και σηκώνει την τρίχα στην ράχη σαν ένα γενναίο σκυλί όμως τα αυτιά μπορεί να είναι γερμένα προς τα πίσω το σώμα να είναι χαμηλωμένο και η ουρά στα σκέλια. Επίσης μπορεί η ουρά να κουνιέται όμως αυτό δεν σημαίνει πάντα ένα φιλικό σκυλί.
Μπορεί να γαυγίσει και να σας «καρφώσει» με τα μάτια του, να φύγει για να ξαναγυρίσει ευθείς αμέσως και να επαναλάβει την στιχομυθία. Το σκυλί αυτό δεν θέλει να έρθει σε αντιπαράθεση με το πρόσωπο που το τρομάζει και «εύχεται» να το τρομάξει τόσο που να φύγει μακριά, όμως αν δεν σεβαστούμε το μήνυμα που μας στέλνει και περάσουμε τα όρια τότε μπορεί και να δαγκώσει. Μια επιθετική στάση σώματος είναι όταν το σκυλί δείχνει εχθρικό και έτοιμο για μάχη, έχει αυτοπεπίθεση και δείχνει κυριαρχικό.
Το σκυλί μπορεί να είναι αγαπητό και αφοσιωμένο στο άμεσο περιβάλλον του αν λάβει την πρέπουσα εκπαίδευση όμως το σκυλί αυτού του είδους δίνατε να δαγκώσει αν το προκαλέσουμε. Το μεγάλο ζήτημα είναι ότι τα σκυλιά και οι άνθρωποι διαφέρουν στο τι θεωρούν ως απειλή και ως εκ’ τούτου δεν μπορούμε πάντα να γνωρίζουμε τι θα εκλάβει ως απειλή ο σκύλος.
Πως μπορεί ένα παιδί να αποφύγει να το δαγκωθεί;
1. Ποτέ δεν αγγίζουμε ένα σκύλο που τρώει.
2. Δεν παρενοχλούμε τον σκύλο.
3. Αν ο σκύλος κυνηγήσει ποδηλάτη, τότε θα πρέπει αυτός να κατέβει αμέσως από το ποδήλατο και να το τοποθετήσει ανάμεσα στο ίδιο και τον σκύλο αλλά και ΝΑ ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΕΙ ΤΟΝ ΣΚΥΛΟ.
4. Αποφυγή στις αγέλες σκύλων. Αν ωστόσο βρεθείτε ανάμεσα σε σκυλιά ΜΗΝ τρέξετε και ΜΗΝ φωνάζετε.
5. ΜΗΝ ενοχλείτε έναν σκύλο που κοιμάται.
6. Αν συναντήστε έναν άγνωστο σκύλο ΠΟΤΕ μην τον χαϊδέψετε στο κεφάλι αλλά στο πλάι του προσώπου του, κάτω από το πιγούνι ή στο στήθος και πάντα από την πλευρά που βρίσκεστε εσείς. Καλύτερα μην το χαϊδέψετε καθόλου αν δεν είστε εξοικειωμένοι με τον τρόπο επικοινωνίας των σκύλων
7. Ρωτήστε τον ιδιοκτήτη του σκύλου αν είναι ασφαλές να χαϊδέψετε τον σκύλο. Αν ναι, τότε δώστε του τον χρόνο να σας μυρίσει.
8. ΜΗΝ χαϊδεύετε σκυλιά που βρίσκονται εντός αυτοκινήτου, καθώς είναι χώρος που ο σκύλος ενδέχεται να προστατεύει.
9. ΜΗΝ προσπαθήσετε να χωρίσετε σκυλιά που τσακώνονται.
10. ΠΟΤΕ μην πλησιάζετε σκύλο που είναι
11. Αν σας πλησιάσει άγνωστος σκύλος παραμείνετε ακίνητοι ως δέντρο.
Τα σκυλιά και τα παιδιά μπορούν να ζήσουν αρμονικά μαζί, αρκεί να εκπαιδευτούν και τα δύο προς τον στόχο αυτό μαθαίνοντας να σέβονται ο ένας τα όρια του άλλου.Ποτέ μην αφήνετε παιδιά μόνα χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ - ΛΙΠΟΣ – ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ – ΧΥΜΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ – ΕΝΕΡΓΕΙΑ - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΕΑ

ΛΙΠΟΣ - ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Ενώ οι γονείς μπορεί να ανησυχούν για τα αυξανόμενα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, πρέπει να φροντίζουν να λαμβάνουν αρκετά λιπαρά τα παιδιά τους, προτρέπει αμερικανική έρευνα.
Οι ανησυχίες για την ενδεχόμενη παχυσαρκία των παιδιών τους, προτρέπει μερικούς γονείς να περιορίζουν τα λιπαρά στη διατροφή των παιδιών. Ωστόσο η νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό ‘Nutrition’, θεωρεί ότι οι συμβουλές αυτές είναι παραπλανητικές. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα παιδιά καίνε σημαντικά πιο πολύ λίπος σε σχέση με τους ενήλικες, σχετικά με τις θερμίδες που προσλαμβάνουν.
Όπως εκτιμούν, τα παιδιά χρειάζονται αυτό το λίπος για να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν.
Περίπου ένα τρίτο της ενέργειας που προσλαμβάνει το παιδί θα πρέπει να αποτελείται από λιπαρά, προτείνουν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.
Όλοι οι συμμετέχοντες, 10 ενήλικες και 10 παιδιά, ακολούθησαν την ίδια διατροφή, στην έρευνα, η οποία προσαρμόστηκε στις θερμιδικές ανάγκες καθενός. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, καμία ομάδα δεν ακολουθούσε ενεργητικό τρόπο ζωής. Περνούσαν το χρόνο τους βλέποντας τηλεόραση, διαβάζοντας και πηγαίνοντας για αργό βάδισμα πότε- πότε.
Αν και τα παιδιά δεν έκαψαν συνολικά περισσότερο λίπος από τους ενήλικες, έκαψαν σημαντικά περισσότερο σε σχέση με την ποσότητα ενέργειας που χρησιμοποίησαν, παρά την καθιστική ζωή.
Όπως τονίζουν οι Βρετανοί διατροφολόγοι, το λίπος- κατά το δυνατόν -θα πρέπει να προέρχεται από ‘υγιεινές’ πηγές, όπως τα ιχθυέλαια, ενώ οι πατάτες θα πρέπει να μαγειρεύονται σε ελαιόλαδο ή ηλιέλαιο.
Πολλά κορεσμένα λιπαρά στη διατροφή, όπως από κέικ, μπισκότα, πάστες και λιπαρά κρέατα θα πρέπει να αποφεύγονται, δήλωσε η Claire Williamson, του Βρετανικού Ιδρύματος Διατροφής.
Πηγές: ‘Nutrition’
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ-ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της παιδικής διατροφής και παχυσαρκίας αποκτά μια επιπρόσθετη επικαιρότητα. Τι τρώνε τα παιδιά στο σχολείο, πόσο συχνά τρώνε fast-food, τι περιέχουν οι καντίνες; Είναι μερικά από τα ερωτήματα που τίθενται προς απάντηση. Όμως μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους που οδηγεί στην παιδική παχυσαρκία είναι η διαφήμιση.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης έδειξαν ότι τα παιδιά που έχουν στο δωμάτιό τους τηλεόραση είναι περισσότερο παχύσαρκα από τα παιδιά που δεν έχουν. Η παρουσία της τηλεόρασης σχετίζεται τόσο με τα μειωμένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας όσο και με την επιρροή της διαφήμισης. Επίσης στην έρευνά τους που δημοσιεύεται σε πρόσφατο 'Journal of Pediatrics' τονίζεται ότι η απομάκρυνση της τηλεόρασης από το υπνοδωμάτιο μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης της παχυσαρκίας.
Είναι γνωστό πως για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος θα πρέπει τόσο το παιδί όσο και οι γονείς να ενταχθούν σε ένα πρόγραμμα αλλαγής της διατροφικής συμπεριφοράς. Η παράμετρος όμως που εξακολουθεί να αποτελεί το 'αγκάθι' στην υιοθέτηση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς είναι η διαφήμιση. Πρόσφατη μάλιστα έρευνα από το πανεπιστήμιο Flinders University στην Αυστραλία έδειξε ότι σχεδόν το 80% των διαφημίσεων, που αφορούν τρόφιμα, κατά τις ώρες υψηλής παιδικής τηλεθέασης, προωθούν τροφές με πολύ χαμηλή θρεπτική αξία.
Έτσι το παιδί (πολύ συχνά υιοθετώντας γονική συμπεριφορά) επηρεαζόμενο από την καταλυτική δράση της διαφήμισης, καταναλώνει γρήγορες και εύκολες τροφές, γλυκά, παγωτά και γενικότερα τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λίπη και ζάχαρη που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας.
Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι η διαφήμιση παιδικών προϊόντων και, κυρίως, τροφών εμπεριέχει μια 'αδικία'. Ο ενήλικας έχει την κρίση να επιλέξει ή να απορρίψει το διαφημιζόμενο προϊόν ή σωστότερα έχει την κρίση και τα φίλτρα για να αντισταθεί στο ελκυστικό και μερικές φορές 'παραπλανητικό' περιεχόμενο μιας διαφήμισης, το παιδί όμως;
Στην Αυστραλία δημιουργήθηκε μια κίνηση από 12 συλλόγους υγείας και καταναλωτικές οργανώσεις, με στόχο την προάσπιση της υγείας του παιδιού. Στην κίνηση αυτή, η οποία ονομάζεται CFAC (Coalition on Food Advertising to Children), ο Αυστραλιανός Σύλλογος Διαιτολόγων έχει αναλάβει την ενημέρωση του κοινού για θέματα παιδικής διατροφής.
Στην Ελλάδα, ο ρόλος της ενημέρωσης του κοινού για θέματα διατροφής ανήκει στον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων που κατά καιρούς έχει οργανώσει τόσο ημερίδες όσο και μεμονωμένες ομιλίες σε σχολεία με θέμα την Παιδική Διατροφή. Η δύναμη της διαφήμισης, ωστόσο, πολλές φορές ξεπερνά τέτοιου είδους προσπάθειες, γι’αυτό και κάθε άτομο από μόνο του θα πρέπει να διεκδικήσει το δικαίωμα της σωστής ενημέρωσης, γιατί ο Ενημερωμένος Καταναλωτής είναι ο Υγιής Καταναλωτής.
ΧΥΜΟΣ
Αντίθετα με ότι αποτελεί κοινή πεποίθηση, η κατανάλωση χυμού εκατό τοις εκατό δεν οδηγεί τα παιδιά σε παχυσαρκία, ή σε κίνδυνο για παχυσαρκία, όπως δείχνει νέα έρευνα.
Ο χυμός φρούτων παρέχει στον οργανισμό θρεπτικά συστατικά και, με μέτρια κατανάλωση, μπορεί στην πραγματικότητα να βοηθήσει τα παιδιά να διατηρούν φυσιολογικό βάρος. Οι έρευνες έως τώρα είχαν μεικτά αποτελέσματα σχετικά με τους χυμούς 100 τοις εκατό και τη σχέση τους με τα θρεπτικά συστατικά και την παιδική παχυσαρκία.
Στην έρευνα οι επιστήμονες ανέλυσαν στοιχεία της κατανάλωσης χυμού 3.618 παιδιών ηλικίας 2 έως 11 ετών. Η επικεφαλής της έρευνας Dr. Theresa Nicklas, του Baylor College of Medicine του Χιούστον συνοψίζοντας τα ευρήματα δήλωσε ότι ο χυμός 100 τοις εκατό συμβάλλει σημαντικά στην πρόσληψη θρεπτικών συστατικών από τα παιδιά και δεν σχετίζεται με το περιττό σωματικό βάρος.
Εκτός από τη δική της έρευνα τουλάχιστον άλλες 7 δεν αποκάλυψαν σχέση του χυμού με τα περιττά κιλά στα παιδιά. Ακόμα και μεταξύ των παιδιών που κατανάλωναν τις μεγαλύτερες ποσότητες, δεν φάνηκε να υπάρχει σχέση.
Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η κατανάλωση χυμού δεν είναι υπερβολική στις ηλικίες 2 έως 11 ετών. Στην πραγματικότητα, 57% των παιδιών δεν κατανάλωναν καθόλου χυμό 100 τοις εκατό, ενώ η μέση καθημερινή κατανάλωση στους συμμετέχοντες ήταν μισό φλιτζάνι-ποσότητα σύμφωνη με τις συστάσεις της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας.
Αν και υπήρχαν λίγα παιδιά που κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες, η αυξημένη κατανάλωση δεν φάνηκε να σχετίζεται με το περιττό βάρος.
Τα παιδιά ηλικίας 2 έως 3 ετών, που έπιναν τις μεγαλύτερες ποσότητες χυμού είχαν σχεδόν τρεις φορές λιγότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκα σε σχέση με τα παιδιά που δεν έπιναν καθόλου χυμούς.
Παράλληλα, η ερευνήτρια ανακάλυψε ότι τα παιδιά που έπιναν οποιαδήποτε ποσότητα χυμού 100 τοις εκατό έτρωγαν λιγότερα λιπαρά συνολικά, κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη. Είχαν επίσης μεγαλύτερη κατανάλωση θρεπτικών ουσιών όπως βιταμίνη C, ποτάσσιο, μαγνήσιο, σίδηρο και βιταμίνη B6. Έτρωγαν επίσης και περισσότερα φρούτα, όπως μήλα.
Η ερευνήτρια συμβουλεύει να μην ανησυχούν οι γονείς για την κατανάλωση χυμών από τα παιδιά τους αλλά να εξετάζουν το συνολικό αριθμό θερμίδων που προσλαμβάνουν αυτά και την πηγή προέλευσής τους καθώς και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητάς τους.


Η παιδική ηλικία (από 5 - 10 ετών) αποτελεί μία σημαντική φάση της ζωής του ανθρώπου, καθώς είναι η περίοδος όπου πραγματοποιούνται σημαντικές αλλαγές στην ψυχοσωματική του ανάπτυξη και ωρίμανση. Το φαινόμενο της ανάπτυξης δεν αφορά φυσικά μόνο την αύξηση σε μέγεθος, αλλά και σε αλλαγές στη σύσταση και τη λειτουργία του σώματος. Αλλαγές οι οποίες στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της ζωής παρουσιάζουν δύο πολύ σημαντικές χρονολογικές διαφοροποιήσεις.
Από την ηλικία των 5 έως 9 ετών ο οργανισμός βρίσκεται σε μία φάση σχετικής ύφεσης, καθώς μετά την πολύ έντονη και ταχύτατη αύξησή του κατά τη βρεφική ηλικία, ομαλοποιείται και επιβραδύνεται σχετικά αυτός ο ρυθμός, καθώς ο οργανισμός ολοκληρώνεται και προετοιμάζεται λειτουργικά για την περίοδο της έντονης προεφηβικής και εφηβικής αναπτυξιακής έξαρσης.
Από την ηλικία των 9 - 10, μπαίνουμε σε μία φάση εντονότερης ανάπτυξης, όπου πολλές φορές για ορισμένα παιδιά ξεκινούν ήδη προεφηβικές αναπτυξιακές διαδικασίες, οι οποίες συμπίπτουν με τη φάση της "προηβικής αναπτυξιακής έκρηξης". Στη φάση αυτή ο οργανισμός του παιδιού από το ναδίρ της ανάπτυξής του περνάει σταδιακά στο ζενίθ και προετοιμάζεται εντατικά για την περίοδο της ολοκληρωτικής του ψυχοσωματικής ωρίμανσης κατά την εφηβεία.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς, ότι παρά τους ήπιους ρυθμούς ανάπτυξης των πρώτων τουλάχιστον χρόνων αυτής της ηλικίας, η περίοδος αυτή είναι πολύ σημαντική για τη μετέπειτα πορεία και υγεία του οργανισμού. Αποτελεί τη φάση της διαμόρφωσης δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών που επιτρέπουν στο παιδί τη διαμόρφωση προσωπικής ανεξαρτησίας και ατομικής κλίμακας αξιών. Κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η εξασφάλιση όλων εκείνων των απαραίτητων συνθηκών και προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν την ομαλή αυτή πορεία. Μία από της σημαντικότερες προϋποθέσεις είναι η επίτευξη σωστής και ισορροπημένης διατροφής και επάρκειας θρεπτικών συστατικών.
Διατροφικές απαιτήσεις
Οι διατροφικές απαιτήσεις των παιδιών αυτής της ηλικίας ποικίλουν ανάλογα με το ρυθμό ανάπτυξης, τη σύσταση σώματος, το επίπεδο φυσικής τους δραστηριότητας και όλους τους παράγοντες εκείνους που επηρεάζουν τις βασικές τους ανάγκες. Κατά συνέπεια κάθε προσπάθεια για μία συνολική προσέγγιση του θέματος εμπεριέχει σαφώς τα στοιχεία της γενικότητας και της σχετικότητας, καθώς ο περαιτέρω χειρισμός της διατροφής ενός παιδιού αποτελεί μια κατεξοχήν εξατομικευμένη και λεπτή διαδικασία. Με δεδομένα τα παραπάνω θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι σε γενικές γραμμές μια ισορροπημένη διατροφή για ένα παιδί θα πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Ενέργεια
Οι ενεργειακές απαιτήσεις ενός παιδιού αυτής της ηλικίας θα πρέπει τουλάχιστον να καλύπτουν τις ελάχιστες ανάγκες του, οι οποίες εξαρτώνται από τη σύσταση του σώματός του, το βάρος, το ύψος και τη φυσική του δραστηριότητα. Η μέση ενεργειακή κατανάλωση για ανάπτυξη θα μπορούσε σε γενικές γραμμές να προσδιοριστεί σε:
• Παιδιά 4-6 ετών : 100-110 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους
• Παιδιά 7-10 ετών : 70-100 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους
(Σημειώνεται και πάλι ότι για παιδιά με έντονη φυσική δραστηριότητα οι παραπάνω τιμές θα πρέπει να είναι αυξημένες).
Πρωτεΐνη - Λίπος - Υδατάνθρακες
Οι πρωτεϊνικές απαιτήσεις των παιδιών περιλαμβάνουν εκείνων που απαιτούνται για τη διατήρηση των ιστών, τις αλλαγές στη σύσταση σώματος και τη σύνθεση νέων ιστών. Κατά συνέπεια οι πρωτεΐνες θα πρέπει να παρέχουν το 13%-15% των συνολικών ημερησίων προσλαμβανομένων θερμίδων από το παιδί. Δηλαδή αν θεωρήσει κανείς ικανοποιητική μία πρόσληψη της τάξης των 2000 θερμίδων, η πρόσληψη σε πρωτεΐνη θα πρέπει να κυμαίνεται στα 60 - 70 γρ. ημερησίως (όταν 1 κρέας, π.χ. μια μέτρια μπριζόλα 150 γρ. περιέχει 35 γρ. πρωτεΐνης.
Όσον αφορά την πρόσληψη υδατανθράκων αυτή θα πρέπει να είναι επαρκής για να παρέχει στον οργανισμό την απαιτούμενη ενέργεια για τη φυσιολογική του λειτουργία. Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να καλύπτουν το 60% των συνολικών προσλαμβανομένων θερμίδων ημερησίως, δηλαδή κατά μέσο όρο 250 - 300 γρ. ημερησίως.
Η πρόσληψη λίπους δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 30 - 35% των συνολικών προσλαμβανομένων θερμίδων ημερησίως, δηλαδή τα 70 - 80 γρ. ημερησίως.
Μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες
Η διατροφή των παιδιών θα πρέπει να είναι πλήρης σε μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Ιδιαιτέρως σημαντική για την ανάπτυξή τους είναι η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, ψευδαργύρου και σιδήρου.
Όσον αφορά το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη σωστή ανάπτυξη και δομή του σκελετού, των δοντιών κ.α. του παιδιού. Σημαντικές πηγές ασβεστίου αποτελούν το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την ομαλή ανάπτυξη και σύνθεση των ιστών και όλων των συστημάτων του παιδιού. Διακυμάνσεις στα επίπεδά του στο αίμα μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στην καθημερινή δράση και απόδοση του οργανισμού. Σημαντικές πηγές αποτελούν το κρέας και τα προϊόντα του, καθώς επίσης και τα δημητριακά, σε λιγότερο απορροφήσιμη μορφή.
Ο σίδηρος αποτελεί ένα βασικότατο συστατικό για την ομαλή ανάπτυξη, το οποίο όμως παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συχνότητα ανεπάρκειας ανάμεσα στα θρεπτικά συστατικά κατά την παιδική ηλικία. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψη τροφών που περιέχουν σίδηρο, όπως το κρέας, το γάλα, το αυγό κυρίως, και πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι, όσπρια όπως οι φακές δευτερευόντως.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Όλες οι συστάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω θα μπορούσαν συμπερασματικά να μορφοποιηθούν και να μεταφραστούν σε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για το παιδί που θα περιλαμβάνει:
• Τουλάχιστον 8 - 10 μερίδες δημητριακών, ψωμιού, ζυμαρικών ημερησίως ( 1μερίδα = 1 μικρή φέτα ψωμί, ½ φλιτζάνι μακαρόνια ή ρύζι, ½ φλιτζάνι δημητριακά πρωινού κ.α.)
• Τουλάχιστον 3 - 4 φρούτα ημερησίως
• Τουλάχιστον 5 μερίδες λαχανικών, δηλαδή 1 σαλάτα σε κάθε κυρίως γεύμα ημερησίως
• Τουλάχιστον 3 - 4 μερίδες γαλακτοκομικών ( 1 μερίδα γαλακτοκομικών = 1 ποτήρι γάλα, 1 γιαούρτι)
• Τουλάχιστον 3 μερίδες κρέατος ημερησίως ( 1 μερίδα = 100 γρ κρέας, 1 μεγάλο κομμάτι τυρί 100γρ.)
• Να προτιμάται ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και στο φαγητό
• Να ξεκινάει πάντα η ημέρα με ένα πλήρες πρωινό γεύμα
Ο ρόλος των γονέων
Η αλήθεια είναι ότι οι γονείς καθορίζουν τα πράγματα σε σχέση με τη διατροφή των παιδιών. Ο ρόλος τους δεν είναι μόνο σημαντικός, αλλά έχει αποφασιστική σημασία για την εξέλιξη της ζωής του παιδιού. Ιδιαίτερα αυτοί που έχουν παιδιά παχύσαρκα θα πρέπει να απευθύνονται σε ομάδα ειδικών – παιδιάτρου, διαιτολόγου και ψυχολόγου. Τα ίδια τα παιδιά δεν είναι σε θέση να ξέρουν ‘ποιο είναι το σωστό’. Οι γονείς θα τα καθοδηγήσουν, μιας και αποτελούν πρότυπα γι αυτά. Τα λάθη συνήθως ξεκινούν από τη μικρή ηλικία και τα συνηθέστερα είναι τα εξής:
• Η μαμά μόλις ακούσει κλάμα νομίζει ότι το παιδί πεινάει. Όταν αυτό γίνεται συστηματικά, το παιδί τείνει να πιστέψει ότι όταν δεν αισθάνεται καλά, το φαγητό είναι αυτό που θα του λύσει το πρόβλημα.
• Υπάρχουν φορές που το παιδί αρνείται να φάει το κυρίως γεύμα. Στις περιπτώσεις αυτές, οι γονείς φοβούνται και πέφτουν στην παγίδα να του φτιάξουν κάτι πιο γευστικό, λιγότερο υγιεινό και με περισσότερες θερμίδες, προκειμένου να μη μείνει νηστικό. Αυτό βέβαια καταγράφεται από το παιδί και στη συνέχεια ακολουθείται ως τακτική.
• Οι γονείς συχνά ασκούν πίεση στα παιδιά να τελειώνουν το φαγητό που υπάρχει στο πιάτο τους – και συνήθως μιλάμε για μεγάλη ποσότητα – από φόβο μήπως δεν αναπτυχθούν σωστά. Δημιουργείται λοιπόν μια αποστροφή στο παιδί για το τρόφιμο που πιέζεται να καταναλώσει και έτσι δύσκολα το επιθυμεί από μόνο του.
• Άλλο ένα μεγάλο λάθος γίνεται από τους γονείς που χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέσο τιμωρίας ή επιβράβευσης. Τα παιδιά δεν πρέπει να συνδέσουν το φαγητό με την αγάπη, την ασφάλεια ή την επιβράβευση. Αντίστοιχα, δεν πρέπει να ικανοποιούμε κάθε τους επιθυμία για λιχουδιές.
Σημαντικές οδηγίες
• Να μαγειρεύουμε στο σπίτι και να αφήνουμε τα παιδιά να συμμετέχουν στη διαδικασία του μαγειρέματος
• Οι μερίδες που σερβίρουμε να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του παιδιού και όχι σε αυτές που εμείς φανταζόμαστε
• Το παιδί θα πρέπει να τρώει όταν πραγματικά πεινάει. Δεν χάθηκε ο κόσμος, αν αφήσει το πιάτο του μισογεμάτο. Το αδειάζει αργότερα που θα πεινάσει. Μέχρι τότε η λύση δεν πρέπει να είναι το εύκολο σνακ
• Να προτρέπουμε τα παιδιά να επιλέγουν τρόφιμα χαμηλά σε λίπος και ζάχαρη και να εξοικειωθούν με τις υγιεινές τροφές
• Να τα μάθουμε να τρώνε αργά και με παύσεις. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρχει οικογενειακή, ευχάριστη ατμόσφαιρα στο τραπέζι
• Να τους δίνουμε ανάμεσα στα γεύματα τροφές χαμηλές σε θερμίδες, όπως γιαούρτι, φρούτα και λαχανικά
• Να περιορίζουμε τις εξόδους των παιδιών σε fast-food, χωρίς να τις απαγορεύουμε τελείως, γιατί είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει αντίδραση
• Να εκπαιδεύσουμε το παιδί ώστε να μη συνηθίσει να συνδυάζει κάποιο χόμπι ή δραστηριότητα με το φαγητό. Η διασκέδαση δεν πάει ‘πακέτο’ με κάποιο γεύμα
• Να περιορίσουμε τις ώρες που το παιδί παρακολουθεί τηλεόραση ή παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή. Να ενθαρρύνουμε τη φυσική του δραστηριότητα, που δε βοηθάει μόνο στον έλεγχο του βάρους του, αλλά και στην καλή ψυχική του κατάσταση. Και φυσικά, όταν μιλάμε για άσκηση, δεν αναφερόμαστε στη γυμναστική των ενηλίκων. Ένα παιδί (και ειδικά ένα παχύσαρκο παιδί) πρέπει να αθλείται και να περνάει συγχρόνως ευχάριστα, να διασκεδάζει
• Έχει παρατηρηθεί ότι πολλές φορές το παιδί προσπαθεί να καλύψει τις συναισθηματικές του ανάγκες με το φαγητό. Αν έχετε διαπιστώσει κάτι τέτοιο, είναι απαραίτητο να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχολόγου.
• Καλό είναι, επίσης, να αποφεύγονται οι αυτοσχέδιες δίαιτες και να ζητηθεί η συμβουλή ενός διαιτολόγου που θα ασχοληθεί επιστημονικά με τη διατροφή του παιδιού. Σε καμία περίπτωση δε μιλάμε για δίαιτα, αφού ο ειδικός ξεκινά τη θεραπεία με πρωταρχικό στόχο την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του βάρους του παιδιού. Η διαδικασία της μελέτης και της σταθεροποίησης της διατροφής του παιδιού προηγείται του αδυνατίσματος.
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΠΑΙΔΙΚΗ
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε συνδέσει τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης με την μέση ηλικία και το γήρας, όπου η ουσία αυτή αποτελεί παράγοντα κινδύνου εμφάνισης καρδιοπαθειών. Ωστόσο, πρόκειται για πρόβλημα το οποίο μπορεί να απασχολεί και πολύ νεαρές ηλικίες: παιδιά και εφήβους. Οι επιστημονικές εργασίες οι οποίες συνδέουν τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα παιδιών με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιοπαθειών σε μεγαλύτερη ηλικία πληθαίνουν συνεχώς και ωθούν τους ειδικούς να συστήσουν μέτρα πρόληψης (παρατίθενται).
Η χοληστερόλη αποτελεί ένα από τα χρησιμότερα μόρια του ανθρωπίνου οργανισμού: χωρίς αυτή δεν θα μπορούσαν να σχηματιστούν οι μεμβράνες των κυττάρων, δεν θα μπορούσαν να συντεθούν ορμόνες, δεν θα μπορούσε να γίνει ομαλά η πέψη των τροφών. Για τον λόγο αυτό, η χοληστερόλη είναι ένα μόριο το οποίο συντίθεται από τον οργανισμό μέσω συγκεκριμένων μεταβολικών μονοπατιών. Σημαντικό ποσό της χοληστερόλης που κυκλοφορεί στο πλάσμα του αίματος προσλαμβάνεται από τις τροφές. Η διατήρηση του ισοζυγίου της χοληστερόλης στον ανθρώπινο οργανισμό εξασφαλίζει και την καλή λειτουργία του.
Όταν το ισοζύγιο διαταραχθεί, δημιουργούνται μια σειρά προβλημάτων με κορυφαίο τις καρδιοπάθειες. Στα παιδιά και τους εφήβους, ως φυσιολογική τιμή χοληστερόλης θεωρείται η κάτω των 170mg/dl, ενώ η άνω των 200mg/dl εκτιμάται ως υψηλή.
Καθώς η συμβολή της διατροφής, στα επίπεδα της χοληστερόλης είναι καθοριστική, οι ειδικοί συνιστούν ταυτόχρονα με την άθληση και την διατήρηση του σωματικού βάρους στα σωστά επίπεδα, μια διατροφή η οποία προφυλάσσει από την αύξηση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα των παιδιών.
Στοιχεία από την αναφορά αμερικανών ειδημόνων σχετικά με τα επίπεδα Χοληστερόλης στο αίμα παιδιών και εφήβων. (Η αναφορά προέρχεται από την Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ, Public Health Service, National Institutes of Health)
• Πληθώρα επιστημονικών εργασιών κατέδειξε ότι η στεφανιαία νόσος και η αθυρομάτωση αρχίζουν να αναπτύσσονται από την παιδική ή εφηβική ηλικία.
• Τα επίπεδα της ολικής, αλλά και της καλής και κακής χοληστερόλης στο αίμα είναι ανάλογα με την έκταση των πρώιμων αθυρωματικών πλακών σε παιδιά και εφήβους.
• Συνήθως τα παιδιά που εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα, προέρχονται από οικογένειες με αντίστοιχο ιστορικό. Αυτό αποδίδεται τόσο σε γενετικούς παράγοντες, όσο και στο γεγονός ότι το διατροφικό περιβάλλον είναι κοινό για όλη την οικογένεια.
• Τα παιδιά και οι έφηβοι με αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο πλάσμα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό να γίνουν ενήλικες με προβλήματα αυξημένης χοληστερόλης και με ότι αυτό συνεπάγεται.
Προκειμένου να μειωθούν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα των παιδιών και των εφήβων οι αμερικανοί ειδήμονες συνιστούν μια διττή στρατηγική η οποία συνίσταται αφενός στην πρόληψη του φαινομένου των αυξημένων επιπέδων χοληστερόλης στον γενικό πληθυσμό και αφετέρου σε κάθε άτομο χωριστά.
Ειδικότερα, μια σειρά διατροφικών συστάσεων στοχεύει στην διατήρηση των επιπέδων χοληστερόλης των παιδιών και εφήβων στα κανονικά επίπεδα. Σύμφωνα με αυτές:
• Η θρεπτική επάρκεια επιτυγχάνεται με την λήψη μεγάλης ποικιλίας τροφών
• Η ενέργεια (σε θερμίδες) που λαμβάνεται από τις τροφές πρέπει να είναι επαρκής για την υποστήριξη της ανάπτυξης των παιδιών και τη διατήρηση του βάρους τους στο σωστό επίπεδο
• Οι συνιστώμενες λιπαρών τροφών είναι οι εξής: Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα δεν πρέπει να ξεπερνούν το 10% των θερμίδων που καταναλώνονται, το σύνολο του λίπους δεν πρέπει να ξεπερνά το 30% των θερμίδων και η χοληστερόλη η οποία λαμβάνεται από την διατροφή δεν πρέπει να ξεπερνά τα 300 mg την ημέρα.
Σε προσωπικό επίπεδο, οι ειδικοί συνιστούν την εξέταση των επιπέδων της χοληστερόλης στο αίμα των παιδιών που προέρχονται από οικογένειες με ιστορικό τόσο σε αυξημένη χοληστερόλη, όσο και σε καρδιοπάθειες, προκειμένου να διαγιγνώσκονται νωρίς τα προβλήματα και να λαμβάνονται μέτρα αντιμετώπισής τους.

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΑΕΤΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Ήθη και Έθιμα Αποκριάς







ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ

ΑΠΟΚΡΙΑ ΧΟΙΡΟΣΦΑΓΙΑ ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ

ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ- ΔΡΩΜΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΥΡΙΝΗ ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ





ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ



Τι είναι το Τριώδιο;

Τριώδιο είναι το βιβλίο της Εκκλησιαστικής Ακολουθίας των ύμνων που ψάλλονται από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου , μέχρι και του Μ. Σαββάτου. Με την εμφάνιση και τον βαθμιαίο καταρτισμό του σαρανταήμερου της νηστείας προ του Πάσχα, ακολούθησε και η ανάγκη της δημιουργίας σχετικής ασματικής ποίησης και της συλλογής της σε ένα βιβλίο. Έτσι δημιουργήθηκε το εκκλησιαστικό βιβλίο Τριώδιο, το οποίο αρχικά περιείχε τρεις ωδές. Περιλαμβάνει ιερά ποιήματα από τον 5ο ως τον 15ο αιώνα. Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη στην ελληνική γλώσσα το 1522 μ.Χ.



ΑΠΟΚΡΙΑ

Αποκριά ετυμολογικά σημαίνει μακριά από το κρέας. (εκκλησιαστικά) Είναι η περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου, ψυχικής και σωματικής, για βιώσει το Θείο Πάθος και την ανάσταση του Σωτήρα Χριστού..

Περιλαμβάνει τις τρεις εβδομάδες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή, που μας ανοίγει το Τριώδιο. Η περίοδος αυτή προσδιορίζεται από τις Κυριακές του «Τελώνου και Φαρισαίου», του «Ασώτου», των «Απόκρεω» και της «Τυρινής». Η Μεγάλη Σαρακοστή ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα.

Αποκριά (λαογραφικά) Η περίοδος αυτή συνδυάζεται με το έθιμο του «Καρνάβαλου» που είναι η θεότητα της Αποκριάς. Είναι έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας, του «μασκαρέματος».

Για την προέλευσή του υπάρχουν πολλές εκδοχές: Από τα Σατουρνάλια ή τα Λουπερκάλια των Ρωμαίων. Ίσως και από την μεταφορά των Καλανδών, πάλι, των Ρωμαίων από την αρχή του έτους στην αρχή της Άνοιξης. Αλλά, είναι πιθανόν, και από τη συγχώνευση εθίμων που υφίστανται από την αρχαιότητα και έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης.

Από όπου, όμως κι αν προέρχονται, τι βέβαιον είναι ότι γιορτάζονταν και βιώνονταν δυναμικά από το λαό μας.

Σε όλες σχεδόν τις περιοχές της πατρίδας μας γιορτάζονταν οι Αποκριές με τον ίδιο τρόπο, με μικρές διαφορές ή παραλλαγές από περιοχή σε περιοχή.



Αρχή της σελίδας.

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ

Ανοίγει το Τριώδιο. Μια εβδομάδα πριν από την Τσικνοπέμπτη, με το άνοιγμα του Τριωδίου ξεκινούσε η διαδικασία της σφαγής των γουρουνιών, τα χοιροσφάγια. Γι’αυτό η εβδομάδα αυτή και σφαγαριά ονομαζόταν.



ΧΟΙΡΟΣΦΑΓΙΑ

Στα παλιά εκείνα τα χρόνια, κάθε σπίτι έτρεφε για ένα χρόνο το γουρουνόπουλό του. Ένα καλό γουρούνι για «χοιροσφαγή» έφτανε τις 100 με 150 κιλά. Όλο το χρόνο ταϊζόταν με καλαμπόκι, πίτουρα κουρκούτι, σγόρτσα (άγρια αχλάδια) βελανίδια και αποφάγια του σπιτιού (παμφάγο).

Το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν την περίοδο των Απόκρεω, την πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου, την σφαγαριά. Ήταν γιορτή για όλο το χωριό.. Οι κάτοικοι σχημάτιζαν φιλικές συντροφιές και έσφαζαν «χαλάγαν» με τη σειρά τα χοιρινά τους.

Πρώτη μέρα

Ένα επιδέξιος σφαγέας έσφαζε το γουρούνι. Η σφαγή γινόταν με μαχαίρι ή με όπλο (δίκανο).

Μετά το σφάξιμο του βάζαν ένα λεμόνι στο στόμα, το λιβάνιζαν και το σκέπαζαν για φύγει το κακό σπυρί.- αν έχουν επάνω τους-. Ο σφάχτης πηδούσε τρεις και τρεις φορές και στη συνέχεια από μια η οικογένεια. Το κεφάλι θα το κρεμάσουν για το καλό του σπιτιού. Αλλού πάλι χάραζαν ένα σταυρό στο στήθος, πάνω στις σχισμές τοποθετούσαν αναμμένα κάρβουνα και λιβάνι.

Τα μικρά χοιρινά τα έκαναν μαδητά, τα μεγάλα τα έγδερναν, εκτός από την κοιλιά.

Ο πρώτος μεζές στα κάρβουνα ηταν ο «καρούτσαφλος», (ο λάρυγγας, το καρύδι δηλ. του χοιρινού) συνοδευόμενος από κρασί, μπομποτοκουλούρα και «χρόνια πολλά», αλλά και «ο θεός να σχωρέσει τις ψυχές» των νεκρών. Ιδιαίτερα τον πρόσφεραν στον σφαγέα.

Από δω, ίσως βγήκε, και η παροιμιακή φράση «θα σου φάω τον καρούτσαφλο ή το λαρύγγι».

Αλλού σαν πρώτο μεζέ χρησιμοποιούσαν το κομμάτι το κρέας που ψήθηκε στον σταυρό με τα κάρβουνα και το λιβάνι.

Οι γυναίκες ετοίμαζαν και το συκώτι του γουρουνιού με ψιλοκομμένο κρεμμύδι, έναν πολύ νόστιμο μεζέ, για την περίσταση.

Τα παιδιά έβαζαν ένα κόκκινο σταυρό από το αίμα του γουρουνιού, για να ην τους τρώνε τα κουνούπια το καλοκαίρι, έπαιρναν τη «φούσκα» (κύστη), την έτριβαν στη στάχτη, τη φούσκωναν, έριχνα σπυριά από αραποσίτι κι έπαιζαν. Οι μεγάλοι την χρησιμοποιούσαν για καπνοσακούλα. Απ’ το αίμα θα φοβούνταν τα κουνούπια και δεν θα τους τσιμπούσαν.

Τη «χολή» του ασήμαδου μαύρου γουρουνιού τη βάζαν για φυλαχτάρι στα ζώα ή πότιζαν τις γκαστρωμένες φοράδες για να μην απορρίξουν.

Την «πυτιά» την κομμάτιαζαν. Ρίχναν ξύδι, λάδι, σκόρδο, αλάτι, ούζο και την ξεραίνουν στον ήλιο. Την κρεμούν μέσα σε σακούλι στην καπνιά του παραγωνιού και την ρίχνουν στο τυρί για πήζει.

Δεύτερη μέρα

Οματιά

Τη δεύτερη μέρα ετοίμαζαν την «οματιά» (αιματιά (;)) Έπαιρναν τα χοντρά έντερα, σε μήκος 60 έως 80 εκ. τα έπλεναν καλά. Τα γέμιζαν με: μισοστουμπισμένο και μισοβρασμένο σιτάρι, σταφίδες, πορτοκαλόφλουδες, μυρωδικά και μπαχαρικά. Τα έβαζαν σε «τεψιά» με λίπος από την μαδημένη κοιλιά «σγόρτσα» και την έψηναν στο φούρνο. Ήταν νόστιμη. Τρώγονταν ζεστή ή κρύα.

Από την ψημένη «οματιά» έστελναν και στις οικογένειες που δεν είχαν , ή δεν έσφαξαν το δικό τους χοιρινό.

Πηχτή ή ποδομούτσουνα

Μια επιπλέον γαστρονομική απόλαυση της «σφαγαριά», τα ποδομούτσουνα που κάναν την πηχτή.

Καθάριζαν καλά πόδια και κεφάλι. Τα κομμάτιαζαν, τα έβραζαν, τα ξεκοκκάλιαζαν, εκτός των ποδιών, τα κομμάτιαζαν σε «μπουκιές», τα ξανάβραζαν με στουμπισμένο σκόρδο και ξύδι «σκορδοστούμπι», αλάτι και πιπέρι. Έτσι ετοιμαζόταν η πηχτή που έπηζε σαν κρύωνε, (μέσα σε πιάτο ή σε λαγήνα για αργότερα) και κοβόταν με το μαχαίρι…ήταν νοστιμότατη, με άρωμα σκόρδου και νοστιμιά ξυδιού…

Τα λουκάνικα

Τα ψιλά έντερα, πλυμένα και γυρισμένα, σε μήκος ενός περίπου μέτρου, τα «ξεθέρμιζαν», τα φούσκωναν, τα έδεναν στις άκρες και τα κρεμούσαν σε ένα οριζόντιο καλάμι για να ξεραθούν. Με αυτά φτιάχνανε τα λουκάνικα. Γέμιζαν τα έντερα με κρέας β΄κατηγορίας, κομμένο και λιανισμένο πάνω σε κρεατοκόφτη. Έριχναν ψιλοκομμένο κρεμμύδι, κοπανισμένα μπαχαρικά (κανέλα, γαρύφαλλα, πιπέρι μαύρο) λίγη ψιλοκομμένη πιπεριά, πορτοκαλόφλουδα, αλάτι και ότι άλλο αρωματικό. Όλα αυτά τα μισοέβραζαν, πριν βάλουν με χωνί τη γέμιση ζεματούσαν τα λουκάνικα για να καθαρίσουν και να μαλακώσουν. Γεμισμένα και τρυπημένα τα βουτούσαν σε ζεστό νερό για φύγει ο αέρας, που τυχόν θα έμενε … Ύστερα τα κρεμούσαν κατά προτίμηση μέσα στο τζάκι, για να στεγνώσουν γρηγορότερα…Γινόταν πικάντικα. Τρωγόταν ψητά ή έμπαιναν στο παστό που ετοιμαζόταν την Τσικνοπέμπτη.

Το «ξεφόρτιασμα»

Τη δεύτερη μέρα μετά το γδάρσιμο «ξεφόρτιαζαν» το σφαχτό, δηλ. αφαιρούσαν το στρώμα λίπους που είχε στη ράχη, με λωρίδες «φέρτσες», από πάνω προς τα κάτω, καθώς ήταν κρεμασμένο από τα πισινά του πόδια.

Το λίπος το κομμάτιαζαν, το έβαζαν στο νερό, που το άλλαζαν δυο φορές, για να γίνει «άσπρη αλοιφή», το αλάτιζαν και το άφηναν για «να το πιάσει το αλάτι». Το ξύγκι, «το πλαστήρι» το έβαζαν χωριστά. Με το «ξεφόρτιασμα» κομμάτιαζαν το κρέας, διάλεγαν το καλό για το «παστό», το αλάτιζαν, έριχναν ρίγανη και το άφηναν μερικές μέρες «να το πιάσει το αλάτι».

Αρχή της σελίδας.



ΤΣΙΚΝΟΠΕΦΤΗ ΦΤΙΑΧΝΑΝ ΤΟ ΠΑΣΤΟ

«Τσικνοπέφτη» ήταν η μέρα που ετοίμαζαν το «παστό». Έβραζαν το λίπος με λίγο νερό, ραντίζοντάς το συγχρόνως με νερό. Το σούρωναν στη συνέχεια. Αυτή ήταν η «γουρναλοιφή». Φυλαγόταν σε δοχεία (πήλινα). Χρησιμοποιούνταν ως άρτυμα για όλη τη χρονιά.

Στον πάτο του λεβετιού (καζανιού) έμεναν οι «τσιγαρίδες» που νοστιμίζαν τα φαγητά (με χόρτα, αυγά, όσπρια).

Σε «λεβέτι» έβραζαν το κρέας με λίγο κρασί για να βγάλει λίπος, που με αυτό έβραζε. Έριχναν τα μπαχαρικά για νοστιμάδα κα τα λουκάνικα, αφού τα καθάριζαν από την καπνιά. Πρόσεχαν μη «τσικνιστούν» γιατί θα χάλαγε όλο το «παστό».

Μετά το βράσιμο καθάριζαν το κρέας από τα κόκαλα, έκοβαν τα λουκάνικα και τα τοποθετούσαν σε «λαγήνες» (δοχεία πήλινα), και τα περιέχεαν με λίπος για να σκεπαστούν οι μεζέδες. Ήταν το φαγητό για όλο το χρόνο. Μ’αυτό φίλευαν και τους ξένους.

Ονομαστό φαγητό από «παστό» ήταν οι «καγιανάδες»- οι «αλιμοκαγιανάδες», με κρεμύδι κι αυγά.

Διαδικασία εβδομάδας γιορταστική, με λιχουδιές λογιών – λογιών, κρασί, τραγούδι. Κι «έχει ο Θεός», αφού έδωσε για να έχει κι ο Χριστιανός για όλη τη χρονιά, όλα τα καλά. Και γουρναλοιφή, και τσιγαρίδες και λουκάνικα, και παστό και πυτιά, και γουρνοσάπουνο, και γουρνοτσάρουχα, αλλά και την καπνοσακούλα από τη φούσκα.Για τούτο πρέπουν τις μέρες αυτές γιορτάσια και χαρές. Και «μεγάλη νάναι η χάρη Του».

Στη υγειά μας, λοιπόν, με «καράτζαφλο» με συκώτι με ψιλό κρεμύδι, με «οματιές» και κρασί… και πειράγματα…

Η μάνα Γη μας τρέφει καλά… καιρός χαράς, καιρός να ξεχαστούμε…τώρα…κι αυτή την εβδομα΄δα την εβδομάδα της «απολυτής», της «προφωνήσιμης» ή «προφωνής».



Αρχή της σελίδας.

ΑΠΟΚΡΙΕΣ

ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ- ΔΡΩΜΕΝΑ



Εκτός από τα συμπόσια, τις διασκεδάσεις, τα χοιρσφάγια, την θύμηση των νεκρών, κύριο χαρακτηριστικό των Απόκρεω είναι οι μεταμφιέσεις, οι προσωπιδοφορίες, για τον τόπο μας οι «μουτσούνες», σπάνια με μάσκα, περισσότερο με μακιγιάζ, και μουντζούρα από τον πάτο του «λεβετιού». Αυτά συνδιάζονται με αθυροστομίες, με θεατρικού διαλόγους, παρουσίαση διαφόρων δρώμενων. Αναβίωναν προλήψεις και δεισιδαιμονίες, ακουγόταν άσεμνα τραγούδια, γινόταν εικονικές δίκες.

Οι Χριστιανοί ανταλλαζαν επισκέψεις, έβρισκαν την ευκαιρία της επικοινωνίας , και διασκέδαζαν.

Μεταμφιεζόταν σε «μπούλες» οι άντρες ντυνόταν γυναίκες και οι γυναίκες άντρες, έφτιαχναν τις συντροφιές τους και γύριζαν σ’όλο το χωριό από σπίτι σε σπίτι. Αναπαρίσταναν ότι μπορεί να φαντστεί κανείς, γιατρούς με τα γιατροσόφια τους, γέρους και γριές, με μπαστούνια και κουδούνια, αρκουδιάρηδες με κρεμασμένες κουδούνες στη μέση του, για α γίνεται θόρυβος κ.ά. Τους δεχόταν, τους κερνούσαν, αντάλλαζαν αστεία και προσπαθούσαν με εύθυμο τρόπο να τους κάνουν να φανερώσουν το πρόσωπό τους, την ταυτότητά τους.

Από νωρίς τα βράδια μαζευόταν στις γειτονιές, στα ξέφωτα, στις πλατείες, όπου άναβαν φωτιές. Εκεί «μπούλες» και μη, μικροί και μεγάλοι, χοροπηδώντας γύρω στις φωτιές, τραγουδούσαν εύθυμα έλεγαν πιπεράτα αστεία, αναπαρίσταναν φάσεις γενετήσιες (έγκυες γυναίκες κ.τ.λ) Τα παιδιά που έπρεπε να κοιμηθούν νωρίς τους χάλαγαν κάπως το γλέντι.



Αρχή της σελίδας.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ

Κατά τη διάρκεια των απόκρεω οργανωνόταν και διάφορα παιγνίδια με νικητές και νικημένους, μεταμφιεσμένους και μη.

Ο Βαλμάς, παιζόταν στα χωριά της Πηνείας, από δυο ομάδες δεμένους σε σχοινί. Τραβούσε η κάθε ομάδα το σχοινί. Νικήτρια ήταν η ομάδα που έσυρε στο δικό της μέρος την αντίπαλη ομάδα. Το ξεχωριστό στο παιχνίδι ήταν ότι πριν και μετά το παιχνίδι έκαναν αστείο διάλογο, σαν θεατρικό.

Η ρίψη του λίθου ήταν αγώνισμα. Σ’αυτό προσπαθούσαν να χτυπήσουν το στόχο τους ρίχνοντας τις πέτρες, οι σομάδες.

Στην Αμαλιάδα, την παλιά, πέρα απ’τις φωτιές ξεκινούσαν για τον πατροπαράδοτο πετροπόλεμο στην Σοχιά, πιο πολύ κατά το μέρος του Γηπέδου.

Γαϊδουροδρομίες οργανώνονταν από ομάδες για να βγάλουν τον νικητή γάϊδαρο, μέσα στην οχλαγωγή και τα πειράγματα και τις αστείες διονυσιακού τύπου μεταμφιέσεις.

Τα αλευρώματα (που έχουν την προέλευσή τους στο Γαλαξίδι) και τα γιαουρτώματα (εβδομάδα της Τυρινής), τα μουντζουρώματα της Καθαράς Δευτέρας ήταν μερικές άλλες συνήθειες που διασκέδαζαν και προξενούσαν πολύ γέλιο.



Αρχή της σελίδας.

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ ΛΑΪΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ

Κατά τη διάρκεια των Απόκρεω «ελάμβαναν χώραν» και διάφορα λαϊκά δρώμενα.

Από τη αρχή του Τριωδίου ξεκίναγε από του Καλίτσα το Παραδοσιακό γαϊδουράκι, μεταμφιεσμένος άνθρωπος, με τους Γενιτσάρους δεξιά και αριστερά για να διαλαλήσει την αρχή του Τριωδίου.

Σε πολλά χωριά πέρναγε ο Καρνάβαλος από τους δρόμους του χωριού, με τη συνοδεία του με μουσικές και πειράγματα.

Ένα από τα βασικά θέματα τις Αποκριάς ήταν η Αναπαράσταση του Γάμου. Γίνονταν εικονικοί γάμοι ανάμεσα στα χωριά και οι γαμήλιες πομπές ξεκινούσαν από το ένα για να πάνε στο άλλο. Ο γαμπρός με το άλογο, κι από κοντά ο κουμπάρος και γύρω οι συμπέθεροι. Συναντιόταν με την πομπή της νύφης και γινόταν τρικούβερτο γλέντι…μ εόλα τα συνακόλουθα…. Ο επικεφαλής της πομπής, ο σταχτιάρης κράταγε σακκούλι με στάχτη, για να ρίχνει σ’ αυτούς που ήθελαν να παρεμποδίσουν την πομπή, να παρεμποδίσουν το γάμο. Έτσι παρέμεινε η παροιμιακή φράση «Μας έριξε στάχτη στα μάτια». Επίσης δεν έλλειπαν και οι εικονικές δίκες με βάσει τα προικοσύμφωνα ή το σεντόνι της πρώτης νύχτας του γάμου, όπου ο πατέρας της νύφης δεν εκτέλεσε τις υποχρεώσεις του, το δικαστήριο αποφάσιζε να του την επιστρέψει πίσω. Διακωμωδούσαν υποθέσεις, που τους βασάνιζαν στην καθημερινότητά τους, έπεφτε πολύ γέλιο.

Το γαϊτανάκι, ήταν γνωστό και στην περιοχή μας. Ένα ψηλό ξύλο, με δεμένες πολύχρωμες κορδέλες. Κάθε κορδέλα και χορευτής με την παραδοσιακή του στολή. Και ρυθμοί χορευτικοί να οδηγούν τα βήματα γύρω από τα γαϊτανάι. Λέγεται ότι το γαϊτανάκι έγινε γνωστό στην περιοχή μας από τους Αρκάδες (Σπάθαρι, και Βυζίκι που το χόρευαν με συνοδεία πίπιζας και ταμπούρλου) που εγκαταστάθηκαν στη Ηλεία.

Η τελευταία εβδομάδα των Αποκρεών είχε σχέσεις με την εμφάνιση του Διαβόλου. Μασκαράδες διάβολοι, κακομούτσουνοι με σχισμένα σκούρα ρούχα ή προβιές και γουρουνοδέρματα, ουρές και κέρατα, με δρεπάνια, τζουγκράνες κι άλλα εργαλεία διέσχιζαν τους δρόμους και καμωνόταν ότι παίρνουν τις ψυχές. Ίσως έχει σχέση με τα Ψυχο-Σάββατα, με τις μέρες των νεκρών τους. Παραλλαγή του εθίμου αυτού είναι ο «Σκατουλιάρης» των χωριών του κάμπου. Το σκατουλιάρη τον περίμεναν , προ πάντων τα απιδιά για να τρέξουν ξωπίσω του, να τον κυνηγήσου, με μεγάλη ανυπομονησία… Σκατουλιάρης ντυνόταν ένας νέος του χωριού με προβιές, κέρατα και ουρά, καθώς και μουντζουρωμένο πρόσωπο. Έτρεχε στο δρόμο και πείραζε όσους συναντούσε. Σε μερικούς καβαλούσε στο σβέρκο, όπως λέγεται ότι κάνει ο διάβολος. Οι παροιμιακές φράσεις «τον έχει διχάλα», «ακόμα δεν το ξεκαβαλήκεψε» έχουν την αφετηρία τους σ’αυτήν την δοξασία. Τον «κακό άγγελο» με το σταυρό και το λιβανωτό, που έκαιγε πιπεριές κόκκινες, κρεμίδια και σκόρδα, στα χέρια θα διώξει ο «παπάς», άλλος μεταμφιεσμένος. Ο Σκατουλιάρης στην δύναμή του όπου φύγει – φύγει, με αστείες κινήσεις και κάποιο αγχώδικο σταμάτημα, για θυσία στο Βάκχο με κρασί σε πήλινο κανάτι.. Το έθιμο αυτό το συναντάμε σε πολλά χωριά της περιοχής μας με πολλές παραλλαγές. Πολλά από αυτά γίνονται και την Καθαρά Δευτέρα.

Κυρίως έθιμο των χωριών του Κάμπου είναι το Γκοτσαριό ή Τσετιά ή Γενίτσαροι, που έδινε και το χρώμα των Αποκριών, με αποκορύφωμα την Κυριακή της Τυρινής όπου οι τσετιές των χωριών κατάφταναν στα Λεχαινά «εν πομπή» για τον τελικό διαγωνισμό, σε ένα πραγματικό μεγαλειώδες λαϊκό Πανηγύρι. Η προετοιμασία της Γκοτσαριά ξεκινούσε ένα μήνα πριν τις Αποκριές.

Η τσετιά, στα παλιά καλά χρόνια, κατέφτανε και στην Αμαλιάδα γιατί: «Είναι μεγάλο το μέρος και καταλαβαίνει κι όλας ο κόσμος» όπως έλεγαν.

Η αρχή της Γκοτσιαριάς ανάγεται στα Διονυσιακά μυστήρια και φτάνει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας που συνδιαζόταν με την ανταλλαγή μηνυμάτων ανάμεσα στα χωριά δια μέσου των προεστών, για το ξεκίνημα της Επανάστασης του ’21, που ήταν κρυμμένα σε πορτοκάλια – σύμβολα.

Παράταξη Τσετιάς: Στη μέση στεκόταν ο Γενιτσάρης ως αρχηγός με το «κηλούμι» (σκήπτρο) στα χέρια, κι ένα μαντήλι «καλαματιανό» δεμένο στην άκρη του. Δεξιά και αριστερά οι Πρωτόγκοτσοι (υπασπιστές) και πίσω τους οι Γκότσηδες με μασάκια ή χαρμιά στα χέρια (μουσικό θόρυβο). Φορούσαν φουστανέλες, σελάχι στη μέση, φέσι με κόκκινη φούντα, μεϊντανογέλεκο, τσαρούχια με κόκκινες φούντες. Μπλέκονταν ανάμεσά τους δυο Μπούλες (άντρες ντυμένοι με γυναικεία ρούχα) με πορτοκάλι στο χέρι και χόρευαν ασταμάτητα. Την παρέα συμπλήρωνε ο γέρος με τη γριά. Ο γέρος ντυμένος με κάπα, κουδούνα δεμένη στη μέση, και μπαρμπούτα (μάσκα). Κουβαλούσε το τράστο γεμάτο με στάχτη, για εκείνους που μπλέκονταν στο χορό και τον εμπόδιζαν …δηλ. τα παιδιά ενώ στηριζόταν σε γκλίτσα. Η γριά ντυμένη με γκιούρντα, τσεμπέρα και τη ρόκα της με λίγα μαλλιά.

Δεξιά κι αριστερά οι ταμίες με το πανέρι τους.

Όργανα έπαιζαν οι γύφτοι. Ένα νταούλι και τρεις καραμούζες. Η τσετιά χόρευε το Τουμπουλίστικο. Σε γρήγορο ρυθμό «Με τα μάτια μου την είδα..», και σε αργό ρυθμό «Μαλάμω».

Ο χορός περιελάμβανε πηδήματα δεξιά κι αριστερά με στροφή στο τέλος του στίχου δεξιά, που γι’ αυτήν έδινε το σύνθημα ο Γενίτσαρης.

Το ξεκίνημα της Τσετιάς γινόταν από την Πλατεία του χωριού. Χορεύοντας γύριζαν όλα τα σπίτια του χωριού. Αντάλλαζαν επισκέψεις με τα γύρω χωριά, ή διοργάνωναν συναντήσεις οι Γκοτσαριές, όπου γινόταν και η ανταλλαγή των πορτοκαλιών με τα μηνύματα. Αντιλαλούσε ο τόπος όλος από τις μουσικές και τους ρυθμούς γεμάτους με επιφωνήματα…λογιών λογιών. Και τον χόρευαν όλοι όπου κι αν βρίσκονταν, και τα παιδιά από κοντά μπολιάζονταν έτσι με την παράδοση. Η τελική συνάντηση των Τσεπιών του Κάμπου ήταν στα Λεχαινά την Τυρινή στο αποκορύφωμα της Αποκριάς.

Αλλά και την καθαρά Δευτέρα σε πολλές περιοχές εξακολουθούν να λειτουργούν τα δρώμενα που έχουν σχέση με την αναγέννηση της φύσης, τις γενετικές λειτουργίες της, αλλά και με τον καθαρμό της ψυχής και του σώματος.

Στα γύρω χωριά, και ιδιαίτερα στα χωριά του Κάμπου την ημέρα αυτή γινόταν η αναπαράσταση του γάμου στην Πλατεία του χωριού με παπά να διαβάζει τις ανομολόγητες ευχές, και στάχτη αντί για ρύζι να πέφτει στα μάτια όλων- κατάλοιπο των Βυζαντινών διαπομπεύσεων.

Εκεί στην πλατεία, «τη λάκκα», γινόταν το όργωμα και η σπορά από το υνί κάποιου νιου γεωργού με το σακάκι ανάποδα φορεμένο, προφανώς για να μη αναγνωρίζεται από τα κακά πνεύματα. Αντί για σπόρους έριχνε στάχτη στα χωράφια. Το αλέτρι το έσυραν δυο νέοι μεταμφιεσμένοι του χωριού. Οι ευχές που ακουγόταν ήταν Διονυσιακού χαρακτήρα.

Αλλά και ο θάνατος περιλαμβανόταν στα δρώμενα της Κ.Δ. με αναπαράσταση της κηδείας. Ο νεκρός τοποθετούνταν σε «κορίτο» και περιφερόταν στο χωριό. Όσοι τον συναντούσαν, διακωμωδώντας την κατάσταση ρωτούσαν την αιτία του θανάτου κι έπαιρναν πιπεράτες απαντήσεις από τους τεθλιμένους συγγενείς. Η γλώσσα δεν είχε φραγμούς τις ώρες εκείνες… Μόνο που οι κοπέλες σκύβαν το κεφάλι από ντροπή. Το «κορίτο» τοποθετούνταν στην πλατεία δίπλα στη φωτιά, γύρω μαινόταν ο χορός, «χορός της φωτιάς(;)»

Τελικά γινόταν και η Ανάσταση του νεκρού με όλα τα σχετικά επακόλουθα που ήταν πειράγματα, τραγούδι και οινοποσία για την ήττα του θανάτου…

Ο Γάμος, και ο Θάνατος συνυπάρχουν στα έθιμα της Αποκριάς. Οι ζωντανοί και οι πεθαμένοι μαζί, αφού και γι αυτούς ετοιμάζονται τα «σπερνά». Έθιμα που μα θυμίζουν και τις αρχαίες Ελληνικές παραδόσεις μας. Τότε που οι ψυχές τω αποθαμένων «απολύονται» απ’ τον Άδη κάποιες μέρες της Άνοιξης για νάρθουν να συγκατοικήσουν με ους ζωντανούς. Έθιμα που μας λένε ότι τίποτα δεν χάνεται σ’ αυτόν τον κόσμο και μέσα στον δικό του χρόνο



Αρχή της σελίδας.

ΤΥΡΙΝΗ

Μετά την Κρεατινή εβδομάδα, εβδομάδα της απολυτής ακολουθεί η Τυρινή Εβδομάδα, με έμφαση γιορτασμού την Τυρινή Κυριακή. Την εβδομάδα αυτή εξαφανιζόταν από το σπίτι όλα τα κρεατικά. Το Παστό ήταν στις λαγήνες του, και κανείς δεν αρτευόταν. Οι τσομπάδηδες μοίραζαν γάλα στους χωριανούς τους για να φτιάξουν τις γαλόπιτες τις ξιπόλυτες, τις μακαρονόπιτες και τυρόπιτες να πήξουνε τις γιαούρτες. Οι νοικοκυρές ετοίμασαν τα γαλακτερά φαγητά και γλυκίσματα αυτά για να κεράσουν τις μπούλες και τους φίλους . Τα ψάρια επιτρέπονταν στο σιτηρέσιό τους.

Το Σάββατο της Τυρινής οι γυναίκες φτιάχναν τα ψυχούδια. Μικρά στρογγυλά ψωμάκια με τη σφραγίδα στη μέση , σαν πρόσφορο . Την ημέρα αυτή μαζεύονται και τα παιδιά στα νεκροταφείο. Κάθονται καταγής. Παίρνουν από ένα ψυχούδι και λένε: ¨Είδαμε δεν είδαμε. Θεός συγχωρήσει τα, τους περσινούς , τους φετεινούς και τους απολησμονημένους¨. ¨Νουνό προς νουνό, θεός συγχωρέσει¨. ¨Κυράκα μας προς κυράκα μας θεός συγχωρέσει¨.

Οι γυναίκες μαζί με τα ψυχούδια, έχουν ένα σίδερο του σιδερώματος με αναμμένα κάρβουνα, για να ρίξουν μαζί με λιβάνι, επάνω στο μνήμα. Στις ψυχές προτού φύγουν θα αφήσουν μια μπουκιά ψυχούδι μουσκεμένο στο κρασί.

Έμφαση σε όλα δίνοταν την Κυριακή της Τυρινής. Το πρωί ήταν ο καθιερωμένος εκκλησιασμό. Το μεσημέρι το τραπέζι περιλάμβανε , πρώτα το ¨τυροζούμι¨, (αραιή άρμη για τους Χαβαραίους), ¨βακαλάο¨, πλακί ή ψητόστη ¨μπουγάνα¨ με σκορδαλιά. Ο βακαλάος τότε ήταν –το φαί των φτωχών- και ψάρι φρέσκο- που να φτάσει τότε στα ορεινά της Ηλείας-. Συνοδευόταν από γαλόπιτα την ξιπόλυτη, γιατί δεν είχε φύλλο. Το βράδυ ετοίμαζαν μακαρόνια με μπόλικη μυζήθρα και με χοιρινό λίπος που συνοδευόταν από τηγανητό βακαλάο και το κρασι στο τραπέζι.

Το πρώτο μακαρόνι τα κορίτσια το έβαζαν , χωρίς να το δει κανείς , κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποιόν θα παντρευτούν.

Έτρωγαν και τη γαλόπιτα ανάμεσα σε όλα με τις ευχές ¨Καλή Σαρακοστή¨ αλλά και στις ψυχές των πεθαμένων.

Το γλέντι τέλειωνε με το ψήσιμο των αυγών στη θράκα ή μάλλον στη χόβολη , ένα για τον καθένα του σπιτιού , αλλά και για κάθε ζωντανό. Μερικά ίδρωναν και άλλα έσπαγαν. Σε κάθε τόπο ερμήνευαν το γεγονός διαφορετικά.

Το ιδρωμένο ήταν του Τεμπέλη και αυτού που έσκαγε ήταν οι ¨οχτροί του που σκάσανε από το κακό τους¨. Όσο πιο πολύ θόρυβο έκανε και διαλυόταν τόσο πιο τυχερός ήταν.

Το ιδρωμένο είναι του δυνατού ενώ το σκασμένο είναι του τεμπέλη.

Αυτού που έσκασε το αυγό λέγαν ότι θα παντρευτεί σε μέρη μακρινά.

Οι κοπέλες έψηναν το αυγό τους και έβγαιναν έξω κοιτώντας τον ουρανό σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Αν το αστέρι τους μετακινιόταν τότε θα ξενιτευόταν, αν όχι θα έμεναν για να παντρευτούν εδώ, στον τόπο τους.

Τα τσόφλια τα πετούσαν στην φωτιά. Καθώς έσκαγαν έλεγαν:¨έτσι να σκάσουν και οι εχθροί μας¨.

Κρέμαγαν το δεμένο αυγό από το νταβάνι, ο πατέρας το κουνούσε στα ανοιχτά στόματα των παιδιών για να το πιάσουνε. Ήταν ο τυχερός αυτός που το έπιανε.

Κάπου από το αυγό της Κυριακής της Τυρινής τρώγαν μόνο το μισό. Το άλλα το πετούσαν για να το ολοκληρώσουν την Ανάσταση τρώγοντας το άλλο μισό. Δείγμα του κύκλου της Σαρακοστής.

Με τα αυγά τελείωναν οι Αποκριές και με αυγά άρχιζε το Πάσχα.

Εκείνο το βράδυ διώχναν και τους ψύλλους από το σπίτι τους. Έβγαιναν έξω φωνάζοντας τους γείτονες. Αν ο γείτονας ξεχνούσε το έθιμο κι έβγαινε έξω του έλεγαν: ¨Εμείς τους ξεχειμωνιάσαμε, εσείς να τους ξεκαλοκαιριάσετε¨.

Το κοινό τραπέζι μεταξύ όλων των συγγενών και φίλων γινόταν αυτό το βράδυ της τελευταίας Αποκριάς. Πρώτος ο παππούς καμάρωνε τη γενιά του , έκανε το σταυρό του , ευχόταν ¨Καλή Σαρακοστή¨ και ¨του χρόνου¨ μαζί με ορμήνιες ¨Ομόνια και γεροσύνη ¨, ¨γεροσύνη να’ χουμε εμείς και τα ζά μας¨ (Χάβαρι). Επιβεβαιωνόταν το δέσιμο μέσα και από την διαδικασία του ¨συχώριου¨. Τα αποφάγια του σπιτιού πήγαιναν στα τρία σημεία του χωραφιού ή τα θα τα έδεναν οι γυναίκες σε τρεις κόμπους, μέσα στα πατσαβούρια, ενώ έλεγαν ¨Δένω την αλπού , τα φίδια, τις νυφίτσες, όλα τα σούρμενα και τα πετούμενα¨. Θα τα τοποθετούσε στη ρίζα των βάτων ένα αρσενικό παιδί.



Αρχή της σελίδας.

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ

Η Καθαρά Δευτέρα είναι το τέλος των Απόκρεω και η πρώτη μέρα της Σαρακοστής .

Γιορτάζεται στην εξοχή με νηστίσιμα, που ¨δεν κόβουν λίξα¨, όπως λέγαν στο Χάβαρι, και κρασί, γι’ αυτό και γυρίζουν μεθυσμένοι.

Συνεχίζεται η ευθυμία με τραγούδια και διασκεδάσεις . Κάθε τόπος πέρα των κοινών εθίμων, έχει και τα δικά του ξεχωριστά έθιμα. Τα κοινά έθιμα είναι το άζυμο ψωμί δηλαδή η λαγάνα, και τα λογιών νηστίσιμα φαγώσιμα (μαρουλάκια, κρεμύδια και σκόρδα, ταραμάς, ελιές, φασολάδες λευκές, βοβριά, κ.α.).

Στον τόπο μας τα βρασμένα κουκιά ήταν σήμα κατατεθέν της ημέρας. Οι νοικοκυρές ζύμωναν ψωμί ¨λιζό¨, την μπουγάτσα.

Πάμε να χαλάσουμε τα Κούλουμα , λέγαν οι Καρδαμαίοι. Η προετοιμασία εκεί αρχίζει από τους μπακάληδες που πουλούν βρασμένα κουκιά με ρίγανη και όλα τα νηστίσιμα. Τόση ήταν η κίνηση στον καρδαμά τότε, που οι έμποροι και οι καταστηματάρχες ζήτησαν να καθιερωθεί η ημέρα αυτή ως αργία και ημέρα πανηγυριού. Ο Πρόεδρος συγκαλεί Κοινοτικό Συμβούλιο. Στις 28-2-1954 καθορίζεται η αργία και το πανηγύρι, με όλα τα σχετικά καταστήματα να εξυπηρετούν τους πανηγυριστές και δημιουργεί αγροτική παρέλαση, με ανθοστολισμένα “άρματα” και μεταμφιεσμένους.

Οι Αγραπιδοχωρήτες που εγκαταστάθηκαν στην Ηλεία φτιάχναν και τα αλμυροκούλουρα. Οι κοπέλες αν με το μακαρόνι της Τυρινής δεν έβλεπαν στον ύπνο τους ποιόν θα πάρουν για άνδρα, τότε την Καθαρά Δευτέρα έτρωγαν αλμυροκούλουρα, και δεν έπιναν καθόλου νερό για να πάει ο μέλλον σύζυγός τους στο όνειρό τους, να τους δώσει νερό να ξεδιψάσουν. Έλεγαν:”Τρώνε την αλμυροκουλούρα για να δούνε πο9ιόν θα πάρουνε;” Το έθιμο αυτό υπάρχει σε πολλές περιοχές.

Αλλού την παραμονή της Καθαράς Δευτέρας οι γυναίκες έβγαζαν βορβούς. Πρόσεχαν ο πρώτος να είναι ο μεγαλύτερος, που τον τοποθετούσαν με τα φύλλα του το πρωί της Κ.Δ. στην πόρτα του σπιτιού. Το βράδυ τον έβγαζαν στη μαλάθα του ψωμιού μέχρι το Πάσχα, για να είναι φτούρια το ψωμί του σπιτιού.

Την ημέρα αυτή ήταν συνήθεια να μαζεύονται οι περισσότεροι σε συγκεκριμένους τόπους, για να γιορτάζουν τα “Κούλουμα”. Οι Σαβαλαίοι πήγαιναν σε τόπο γεμάτο από Σπέντζες, στην Σπετζολουλουδιά. Οι Αμαλιαδαίοι διάλεγαν την Φραγκαβίλα.

Στην περιοχή μας λάμβαναν χώρα και κάποια δρώμενα. Το κάψιμο του Καρνάβαλου, ο γάμος και η κηδεία, οι γαϊδουροδρομίες και άλλα παιχνίδια, που τα συνόδευαν μουντζουρώματα και αλευρώματα κ.α.

Το πέταγμα του ¨χαρταετού¨ του αστεριού στα ψηλώματα ήταν ανάμεσα στα έθιμα. Τους ¨χαρταετούς¨ τους κατασκεύαζαν μόνοι τους με καλάμια και χαρτί. Ήθελε μαστοριά στο ζύγισμα. Αν δεν τα κατάφερνες να τα ζυγιάσεις χαρταετό ψηλά δεν έβλεπες.

Με την Καθαρο-Δευτέρα ξεκινούσε η Μεγάλη Σαρακοστή . οι πρώτες τρεις μέρες επέβαλαν αυστηρή νηστεία. Όχι μόνο δεν έτρωγαν λάδι οι νηστικοί, μόνο νερό έπιναν. Το βράδυ ίσως λίγες σταφίδες να ξεγελάσουν την σφοδρή πείνα τους. Έτσι θεωρούσαν τον εαυτό τους άξιο της θείας Κοινωνίας με την λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, την Τετάρτη που ακολουθούσε. Άξιοι για την θεία Κοινωνία, αλλά και το αντάλλαγμα της σοβαρό. Κι αυτό φόβιζε προπάντων τις γριές. Έτσι δεν μπορούσαν να ευχαριστηθούν την Τυρινή (Τουρνή) με τα καλούδια της. Η κατάσταση αυτή γέννησε την παροιμία: ¨Όσο συλλογάται η γριά το Τρίμερο, μαύρη Τουρνή (Τυρινή) την πάει¨.

To Δ.Σ του 11ου Δημοτικό Σχολείου ,
σας εύχεται καλά κούλουμα και καλή σαρακοστή!!!!